پس از حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله یکی از مسائل مهم، تعیین خسارت ناشی از این حوادث است. در اخبار نیز اعداد و ارقام بسیاری از سوی مسئولان به‌عنوان خسارت ناشی از بلایای طبیعی اعلام می‌شود. اما برای بسیاری این سؤال پیش می‌آید که این خسارت چگونه تعیین می‌شود و اصلاً این تعیین خسارت به چه‌کار می‌آید؟
مرتضی اکبرپور، معاون سابق سازمان مدیریت بحران کشور در گفت‌وگو با ایرناپلاس در مورد نحوه تعیین خسارت حوادثی مانند سیل می‌گوید: فرم‌هایی به نام فرم‌های 15 گانه وجود دارد که هر یک در اختیار یک نهاد و متولی قرار دارد. برای مثال در بخش مسکن، این فرم در اختیار بنیاد مسکن قرار دارد که کارشناسان آن پس از وقوع سیل به سراغ مناطق خسارت دیده رفته و خسارت‌ها را برآورد می‌کند. در بخش تأسیسات زیربنایی، مواردی مانند پل، از سوی وزارت راه و شهرسازی تعیین خسارت می‌شود. مدارس توسط آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها نیز توسط وزارت علوم تعیین خسارت می‌شوند. در بخش کشاورزی و تلفات دام نیز تعیین خسارت بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است.
**سیل و دغدغه اموال مردم
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم در سیل اخیر، اموال مردم بود که در خانه مانده و در سیل از بین رفته بود. بر اساس گفته اکبرپور، تعیین خسارت اموال مردمی نیز از سوی مدیران استان در بخش بازرگانی و صنعت برآورد می‌شود. دولت در صورت خسارت لوازم‌خانگی و اموال مردم نیز بخشی از آن را به‌صورت بلاعوض پرداخت می‌کند و بخشی هم توسط وام با بهره اندک تأمین می‌شود.
به گفته معاون سابق سازمان مدیریت بحران کشور پس از جمع‌آوری اطلاعات فرم‌های 15 گانه، این فرم‌ها در شورای هماهنگی استان بحث و بررسی می‌شود و پس از نهایی شدن، هر فرم از سوی معاون عمرانی استاندار و رئیس دستگاه متولی بررسی خسارت، امضا شده و به سازمان مدیریت بحران فرستاده می‌شود. پس از جمع‌بندی، فرم‌های مذکور با امضای وزیر کشور برای بررسی و تخصیص اعتبار به سازمان برنامه و بودجه می‌رود تا مراحل آن برای تصویب در دولت طی شود.
وی با بیان اینکه در تعیین خسارت از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود تأکید کرد: کارشناسان مجرب به‌خوبی با مشاهده و بر اساس تجربه می‌توانند میزان خسارت را با تقریب قابل قبولی برآورد کنند. در سایر موارد نیز با مشاهده لاشه دام‌ها، یا داغی خودروها و وسایل خسارت دیده می‌توان خسارت را برآورد کرد. البته در این میان کمک گرفتن از شورای شهر و روستا و معتمدان محلی نیز در راستی‌آزمایی برآورد خسارت‌ها مؤثر است.
**در دنیا، بیمه‌ها خسارت ناشی از سیل را می‌پردازند
اما آیا این سیستم برآورد خسارت درست است؟ این سؤالی است که اکبرپور این‌گونه به آن پاسخ می‌دهد: در دنیا تمام اموال، بیمه است. برای همین در هنگامی که هشدار وقوع حادثه‌ای برای مثال زلزله یا سونامی در ژاپن داده می‌شود مردم فقط به فکر نجات خود هستند و نگران اموال و دارایی‌های خود نیستند. چون هرچه در کوران حادثه سرقت یا نابود شود از سوی بیمه تأمین خسارت خواهد شد.
اما در کشور ما بیمه‌ها به آن صورت قوی و بزرگ نیستند که به‌تنهایی بتوانند خسارت زیاد ناشی از حوادث طبیعی را جبران کنند. از یک طرف، بیمه‌ها توانمند نیستند و از سوی دیگر چون با بیمه‌های بزرگ در ارتباط نیستند نمی‌توانند از پشتیبانی آن‌ها برخوردار شوند. مگر اینکه دولت پای کار بیاید و تضمین کننده باشد.
به گفته اکبرپور، اگرچه در بخش کشاورزی، دولت تا حد زیادی (حدود 70 درصد) خسارت را به سیل‌زدگان می‌پردازد، اما در زمینه پرداخت خسارت در بخش مسکن، صنعت و کارخانجات، دولت به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند وارد شود، چون بودجه بسیار کلانی می‌طلبد.
تهران-ایرناپلاس-برآورد خسارت‌های ناشی از سیل از آن رو حائز اهمیت است که دولت سازکاری برای جبران بخشی از این خسارت‌ها دارد؛ اگرچه به‌علت نبود بیمه‌های قدرتمند در کشور، عملاً جبران بخش زیادی از این خسارات‌ها ممکن نیست.